Είναι γνωστό ότι σε όλες τις λογοτεχνίες αναπτύσσεται πρώτα η λαϊκή ποίηση και γενικότερα ο προφορικός λαϊκός λόγος, ο οποίος εκφράζει τη ψυχή του λαού. Η προσωπική ποίηση και η πεζογραφία ακολουθούν.

Η δημοτική ποίηση ανήκει στην προφορική λογοτεχνία, είναι δηλαδή μέρος του προφορικού πολιτισμού. Η ακμή της δημοτικής ακριτικής ποίησης σημειώνεται την εποχή που η ελληνική γλώσσα είχε ήδη παρουσιάσει τα χαρακτηριστικά της γνωρίσματα. Συνέχεια της ακμής αυτής αποτελεί η δημοτική ποίηση των χρόνων της Τουρκοκρατίας. Για αιώνες τα δημοτικά τραγούδια διασώθηκαν από την προφορική παράδοση, μέχρις ότου καταγράφηκαν από διάφορους συλλογείς, οι οποίοι τα κατέταξαν σε ομάδες.

Με βάση τη μορφή τους ο Νικόλαος Πολίτης κατέταξε τα δημοτικά τραγούδια σε δύο μεγάλες κατηγορίες:

α) τα καθαρώς λυρικά, εκείνα δηλαδή που τον πυρήνα, την ουσία τους δηλαδή, αποτελεί η έκφραση του συναισθήματος (χαρά, λύπη, αγάπη, μίσος, θαυμασμός)

β) τα επικολυρικά ή διηγηματικά, εκείνα δηλαδή που κύριο σκοπό τους έχουν να μας διηγηθούν με τρόπο ποιητικό, μια παράδοση, μια ιστορία, ένα μύθο. Τα διηγηματικά αυτά τραγούδια χωρίζονται σε τρεις κατηγορίες,

σε όσα αναφέρονται γενικά στη δημόσια ζωή (ακριτικά, κλέφτικα, θρήνοι για την ένωση των πολιτών),

σε όσα αναφέρονται σε εκδηλώσεις και συνήθειες της ιδιωτικής ζωής (της ξενιτιάς, μοιρολόγια, νανουρίσματα της αγάπης)

και τέλος τις παραλογές.

Τα δημοτικά τραγούδια έχουν στενή συνάφεια με τη μουσική και το χορό.